¿Cuáles son los mejores trabajos en ciberseguridad?

24-Mar-2022

Si estás buscando algo nuevo para aprender. Aquí, hemos compilado una lista que puede enseñarte todo, desde cómo hacer batidos en casa, como este que hice para tu disfrute, hasta cómo codificar en node.js. Si tienes alguna duda sobre cuál de los mejores trabajos en Ciberseguridad, ¡pregunta! Probablemente encontrará algunas personas que están igualmente entusiasmadas con cada uno. No hay excusa para no aprovechar estas oportunidades de aprendizaje gratuitas. ¡Vamos!

Estos artículos no costarán un centavo y son completamente gratuitos, sin anuncios ni anuncios.

Es el sitio web de educación más completo, con más de 2 millones de estudiantes y más de 6.000 cursos. Tienen una variedad de cursos gratuitos sobre todo, desde historia hasta física y emprendimiento. Si está buscando algo en particular, como programación de computadoras o ingeniería eléctrica, puede consultar las lecciones de codificación gratuitas del MIT.

Puede unirse a algunos certificación en seguridad cibernética donde los profesores e investigadores de las mejores universidades brindan cursos sobre temas específicos. ¡La matrícula es gratuita y puedes inscribirte en tantos cursos como quieras! Tenga en cuenta que algunos de estos cursos requieren una suscripción para continuar.

Además, el curso de certificación de ciberseguridad es un excelente lugar para aprender a codificar. Puedes registrarte gratis y te darán un montón de lecciones sobre cómo codificar en HTML, CSS, Javascript y más. También puede aprender a hacer cosas como crear su propio juego o sitio web con Python. Si tiene una pregunta, incluso puede pedir ayuda a su comunidad de más de 26 millones de personas.

La certificación en seguridad cibernética ofrece cursos de más de 100 universidades líderes, incluido el Instituto de Tecnología de Massachusetts, la Universidad de Harvard y Berkeley. ¡Incluso puedes encontrar cursos sobre la ciencia detrás de los alimentos y la nutrición! Haga clic en cualquiera de los siguientes temas para obtener más información: Ciencias de la Computación, Negocios y Administración, Humanidades, Ciencias Sociales y Ciencias de la Salud.

La seguridad cibernética te enseña cosas nuevas sobre diseño, fotografía, música o incluso algo completamente diferente, como negocios o producción musical.

Curso de Certificación en Seguridad Cibernética

En este campo, encontrará que cada día será un nuevo día porque debe estar preparado para aprender más y tener un excelente conocimiento de Hacking. En una era en la que cada acción y operación se realiza, procesa y aumenta mediante la aplicación de tecnología. y el mundo de todos los datos, lo que da como resultado que  funciones y responsabilidades laborales más avanzadas.

Elementos de la Seguridad Cibernética

La ciberseguridad abarca elementos diversificados, a saber:

#SeguridadDeRed: Es la práctica de proteger la red de utlizarious no deseados y ataques.

#Seguridad de Aplicaciones: Es la mejor manera de mantener los dispositivos, las aplicaciones y el software libres de todas las amenazas.El procidimientos de mantener la seguridad de este aplicación comienza en la etapa de diseño.

#Seguridad de datos: los datos de los activo crítico de cualquier organización, por lo tanto, necesitas proteger la información de este empresa y del cliente es un elemento importante de la seguridad cibernética.

#Seguridad de bases de los datos e infraestructura: cada organización tiene que  enormes bases de datos y equipos físicos. Por lo tanto, protegerlos es  importante.

 

24-Oct-2025

Instalacja anteny zbiorczej w budynku wielorodzinnym, planowanie, montaż, wsparcie techniczne

Współczesne budynki mieszkalne wymagają sprawnego dostępu do cyfrowej telewizji, zarówno satelitarnej, jak i naziemnej. Montaż zbiorczej instalacji antenowej w bloku mieszkalnym to zadanie wymagające nie tylko znajomości przepisów budowlanych, ale także umiejętności technicznych oraz doświadczenia w doborze odpowiedniego sprzętu. Mieszkańcy nowych osiedli oczekują stabilnego odbioru kanałów z platform takich jak Polsat Box czy Canal+, a zarówno deweloperzy, jak i zarządcy nieruchomości muszą zapewnić system spełniający aktualne normy. Poniżej przedstawiamy szczegółowe wskazówki dotyczące projektowania, realizacji oraz późniejszej eksploatacji takiej instalacji, bazując na praktycznych doświadczeniach monterów działających w województwie mazowieckim.

Obowiązki wynikające z przepisów budowlanych

Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nakłada na inwestorów obowiązek zapewnienia infrastruktury telekomunikacyjnej w nowo wznoszonej zabudowie wielorodzinnej. Dotyczy to obiektów, dla których pozwolenie na budowę zostało wydane po lutym 2013 roku. Wymóg obejmuje zarówno możliwość odbioru sygnału z naziemnych nadajników DVB-T2, jak i z satelitów geostacjonarnych, w tym szczególnie Hotbird 13E, który transmituje programy obu głównych polskich platform płatnej telewizji. Administracja budynku nie może arbitralnie zakazać lokatorom montażu indywidualnych anten, jednak zbiorczy system jest bardziej praktyczny, gdyż eliminuje konieczność wieszania wielu talerzy na balkonach i elewacjach, co wpływa na estetykę całego obiektu. Dodatkowo instalacja zbiorcza ułatwia późniejsze czynności serwisowe, a ewentualne usterki można szybciej zlokalizować i naprawić bez konieczności ingerencji w poszczególne mieszkania.

Dobór czaszy satelitarnej i konwerterów

Podstawowym elementem każdej instalacji satelitarnej jest antena paraboliczną, której średnica wpływa na jakość odbieranego sygnału. W praktyce monterzy stosują czasze o średnicy od 80 do 120 cm, w zależności od liczby mieszkań oraz warunków montażowych. Popularne modele to Corab CAS-90 oraz Corab CAS-100, które oferują solidną konstrukcję i dobrą odporność na warunki atmosferyczne. Dla budynków z większą liczbą lokali, gdzie wymagana jest wyższa rezerwa sygnału, stosuje się czasze o średnicy 120 cm, takie jak Corab CAS-120. Wybór konwertera również ma znaczenie, szczególnie gdy planuje się odbiór z więcej niż jednego satelity. Standardowy konwerter single LNB wystarcza do prostej instalacji z jednym satelitą, ale dla systemów wielosatelitarnych, gdzie oprócz Hotbird 13E chcemy odbierać sygnał z Astra 19.2E, niezbędny jest konwerter Monoblock lub Twin LNB z odpowiednim przełącznikiem DiSEqC. Monterzy polecają modele takie jak Inverto Black Ultra lub Golden Interstar, które charakteryzują się niskim współczynnikiem szumów, zazwyczaj poniżej 0,2 dB, co zapewnia lepszą jakość sygnału.

Parametry ustawienia anteny w okolicach Warszawy

Dla mieszkańców regionu warszawskiego oraz okolicznych miejscowości, takich jak Pruszków, Ząbki czy Marki, parametry orientacji czaszy satelitarnej na Hotbird 13E wynoszą około 190 stopni azymutu oraz 30 stopni elewacji. Precyzyjne ustawienie tych kątów ma bezpośredni wpływ na poziom sygnału, który powinien charakteryzować się parametrem MER na poziomie co najmniej 15 dB dla stabilnego odbioru DVB-S2. W praktyce monterzy wykorzystują mierniki satelitarne, takie jak Johansson 8202 HD lub Satlink WS-6906, które umożliwiają dokładną analizę poziomu i jakości sygnału w czasie rzeczywistym. Podczas montażu na dachach płaskich należy pamiętać o odpowiednim nachyleniu masztu, gdyż każdy stopień odchylenia od pionu może powodować błąd namierzenia orbity, co w efekcie przekłada się na obniżenie jakości odbioru. Profesjonalni instalatorzy anten telewizyjnych i satelitarnych stosują poziomice laserowe oraz kątomierze do precyzyjnego wypoziomowania konstrukcji nośnej, co zapewnia stabilność mechaniczną całej instalacji przez wiele lat eksploatacji.

Wybór kabli koncentrycznych o niskim tłumieniu

Jakość kabla koncentrycznego decyduje o tym, jak duże straty sygnału wystąpią na trasie od konwertera LNB do poszczególnych gniazd abonenckich. W instalacjach satelitarnych stosuje się przewody o impedancji 75 omów, które muszą spełniać normę klasy A++ zgodnie z wymogami IEC 60728-1. Najczęściej wybieranymi kablami są Conotech KD100, Triset-113 oraz TechniSat T-100, których tłumienie przy częstotliwości 2150 MHz wynosi odpowiednio około 24 dB/100 m, 27 dB/100 m oraz 25 dB/100 m. Dla tras dłuższych niż 50 metrów zaleca się stosowanie kabli o jeszcze niższym tłumieniu, takich jak Triax TX-100, którego tłumienie nie przekracza 22 dB/100 m. Poniżej przedstawiamy porównanie typowych parametrów kabli stosowanych w instalacjach zbiorczych:

  • Conotech KD100 – tłumienie 24 dB/100 m przy 2150 MHz, pełna miedziana osłona z folii aluminiowej oraz oplotu, średnica zewnętrzna 6,8 mm
  • Triset-113 – tłumienie 27 dB/100 m przy 2150 MHz, żyła z pełnej miedzi, podwójna osłona ekranująca, średnica zewnętrzna 7,0 mm
  • TechniSat T-100 – tłumienie 25 dB/100 m przy 2150 MHz, konstrukcja Tri-Shield, odporna na warunki atmosferyczne
  • Triax TX-100 – tłumienie 22 dB/100 m przy 2150 MHz, premium klasa A++, żyła z pełnej miedzi CCS

Monter powinien zwracać szczególną uwagę na jakość zakończeń kabli, stosując wyłącznie złącza F typu kompresyjnego, takie jak Cabletech F-56 czy Johansson 9101, które zapewniają trwałe połączenie bez ryzyka pogorszenia parametrów transmisyjnych. Ręczne zaciskanie złączy za pomocą szczypiec kompresyjnych gwarantuje lepszą szczelność i eliminuje problem korozji styków, który często pojawia się w złączach typu twist-on.

Rozdzielacze i wzmacniacze sygnału

W budynku wielorodzinnym sygnał z anteny satelitarnej lub naziemnej musi zostać równomiernie rozprowadzony do wszystkich mieszkań. W tym celu stosuje się rozdzielacze pasywne lub wzmacniacze wielowyjściowe, w zależności od liczby odbiorców i długości tras kablowych. Dla małych instalacji do 8 mieszkań wystarczające są rozdzielacze pasywne, takie jak Spacetronik SP-08 lub Terra STC-208, które charakteryzują się stratami wtrącenia na poziomie 11-13 dB. W większych obiektach, gdzie liczba lokali przekracza 12, konieczne jest zastosowanie wzmacniacza wielowyjściowego, na przykład Terra MA-055 lub Johansson 6700, które oferują regulowane wzmocnienie od 20 do 35 dB oraz wbudowane filtry pasma LTE, zapobiegające zakłóceniom z sieci komórkowych. Wzmacniacze powinny być zainstalane w miejscach łatwo dostępnych dla ekip serwisowych, najlepiej w szafkach instalacyjnych na korytarzach lub w pomieszczeniach technicznych, aby w razie awarii można było szybko przeprowadzić naprawę lub wymianę urządzenia. Instalatorzy oferujący pomoc techniczną zalecają stosowanie zabezpieczeń przepięciowych, takich jak Dehn BXT ML2 BD S, które chronią urządzenia przed uszkodzeniem spowodowanym wyładowaniami atmosferycznymi.

Systemy wielosatelitarne i przełączniki DiSEqC

W przypadku gdy zarządca budynku lub wspólnota mieszkaniowa decyduje się na odbiór programów z kilku satelitów, na przykład Hotbird 13E oraz Astra 19.2E, niezbędne jest zastosowanie przełącznika DiSEqC. Przełącznik ten pozwala na automatyczne przełączanie między konwerterami zainstalowanymi na różnych antenach, w zależności od wyboru odbiorcy. Popularne modele to Technisat DigiTenne oraz Inverto DiSEqC 2.0, które obsługują do czterech wejść satelitarnych. Montaż takiego systemu wymaga precyzyjnego ustawienia każdej czaszy, gdyż błąd w kącie azymutu lub elewacji jednej anteny może uniemożliwić odbiór kanałów z danego satelity. Monterzy wykonujący tego typu instalacje w Otwocku czy Wołominie stosują specjalistyczne aplikacje mobilne, takie jak SatFinder Pro lub Dishpointer, które na podstawie współrzędnych GPS wskazują dokładne kąty ustawienia oraz przewidują ewentualne przeszkody terenowe, takie jak drzewa czy wysokie budynki. Po zakończeniu montażu, instalator przeprowadza testy wszystkich wyjść, sprawdzając poziom sygnału oraz parametr MER dla każdego satelity z osobna, co pozwala upewnić się, że system działa prawidłowo.

Instalacja anteny naziemnej DVB-T2

Oprócz sygnału satelitarnego, przepisy wymagają zapewnienia możliwości odbioru naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T2. Anteny naziemne kierunkowe, takie jak Technisat DigiTenne lub Dipol 44/21-69 LTE, powinny być skierowane w stronę najbliższego nadajnika, którym w przypadku Warszawy i okolic jest nadajnik na Pałacu Kultury i Nauki. Dla mieszkańców miejscowości bardziej oddalonych, takich jak Grójec czy Siedlce, może być konieczne zastosowanie anten o wyższym zysku, na przykład Dipol 44/21-69 Tri Digit, które charakteryzują się wzmocnieniem rzędu 14-16 dB. Parametr MER dla sygnału DVB-T2 powinien wynosić co najmniej 29 dB w przypadku modulacji 256-QAM, która jest standardem dla multipleksów nadających w jakości HD. W praktyce instalatorzy dążą do osiągnięcia wartości MER powyżej 32 dB, co zapewnia stabilny odbiór nawet przy zmiennych warunkach propagacyjnych. Wzmacniacze antenowe, takie jak Terra HA-126 lub Johansson 6700, są stosowane w sytuacjach, gdy odległość od nadajnika przekracza 40 km lub gdy trasa sygnału prowadzi przez obszary zabudowane, gdzie występuje zjawisko odbić wielokrotnych.

Gniazda abonenckie i okablowanie wewnętrzne

W każdym mieszkaniu powinno znaleźć się co najmniej jedno gniazdo antenowe, umożliwiające podłączenie dekodera satelitarnego lub telewizora z wbudowanym tunerem DVB-S2. Najczęściej stosowane są gniazda przelotowe typu Ospel Impresja lub Legrand Valena, które pozwalają na dalsze rozdzielenie sygnału do kolejnych pomieszczeń bez konieczności montażu dodatkowych rozdzielaczy. Instalatorzy polecają prowadzenie kabli koncentrycznych w listwach przypodłogowych lub w bruzdach ściennych, aby uniknąć mechanicznego uszkodzenia przewodów podczas remontów czy przesuwania mebli. W sytuacjach, gdy lokator korzysta z dekodera oferującego dostęp do usług internetowych, takiego jak Polsat Box 4K lub Ultrabox+ 4K od Canal+, warto przewidzieć dodatkowe gniazdo sieciowe RJ-45 w pobliżu telewizora, co umożliwi pełne wykorzystanie funkcji streamingowych. Monterzy oferują pomoc techniczną przy konfiguracji dekoderów oraz doborze odpowiednich routerów, aby zapewnić płynne działanie usług VoD oraz aplikacji takich jak Polsat Box Go czy Canal+ Online.

Dekodery i moduły dostępu warunkowego

Współczesne platformy satelitarne oferują zarówno tradycyjne dekodery z wbudowanymi tunerami DVB-S2, jak i rozwiązania hybrydowe, łączące odbiór satelitarny z możliwością streamingu przez internet. W ofercie Polsat Box znajdują się modele takie jak Polsat Box 4K, Polsat Box 4K Lite oraz Soundbox 4K, które obsługują treści w rozdzielczości Ultra HD z obsługą kodeka HEVC. Z kolei Canal+ oferuje dekodery Ultrabox+ 4K oraz Dualbox+ 4K, które również wspierają jakość 4K i umożliwiają nagrywanie programów na wbudowanym dysku twardym. Dla abonentów preferujących odbiór wyłącznie przez internet dostępne są dekodery OTT, takie jak Evobox Stream w przypadku Polsat Box oraz Canal+ BOX+ w ofercie Canal+. Alternatywą dla tradycyjnych dekoderów są moduły CAM CI+, takie jak Moduł CAM od Polsat Box czy Moduł CAM ECP od Canal+, które można umieścić w gnieździe Common Interface nowoczesnych telewizorów, eliminując potrzebę dodatkowego urządzenia. Instalatorzy anten zwracają uwagę, że moduły CAM CI+ wymagają kompatybilnego telewizora, dlatego przed zakupem warto sprawdzić listę wspieranych modeli na stronach producentów.

Przykłady realizacji w praktyce monterskiej

W trakcie wieloletniej działalności, monterzy z województwa mazowieckiego wielokrotnie realizowali instalacje w budynkach wielorodzinnych o różnym stopniu skomplikowania. Jednym z takich projektów była instalacja w nowo wybudowanym osiedlu w Legionowie, gdzie zamontowano dwie anteny satelitarne o średnicy 100 cm, skierowane odpowiednio na Hotbird 13E oraz Astra 19.2E, oraz jedną antenę naziemną kierunkową Dipol 44/21-69 LTE. Zastosowano kable Triset-113 oraz wzmacniacz wielowyjściowy Terra MA-055 z 16 wyjściami, co pozwoliło na obsługę wszystkich 14 mieszkań z odpowiednią rezerwą mocy sygnału. W każdym lokalu zainstalowano dwa gniazda abonenckie: jedno w salonie i drugie w sypialni, co dało mieszkańcom elastyczność w rozmieszczeniu sprzętu RTV. Po zakończeniu prac, ekipa wykonała pomiary parametru MER dla każdego gniazda, uzyskując wartości w przedziale 16-18 dB dla sygnału satelitarnego oraz 33-35 dB dla sygnału naziemnego, co świadczy o bardzo dobrej jakości instalacji.

Innym przykładem jest naprawa anteny w bloku w Piasecznie, gdzie po silnej burzy uszkodzeniu uległ konwerter LNB, co spowodowało całkowity brak sygnału w 12 mieszkaniach. Monter przeprowadził wymianę konwertera na nowy model Inverto Black Ultra oraz sprawdził stan wszystkich połączeń kablowych, wymieniając skorodowane złącza F na nowe, kompresyjne. Dodatkowo zainstalowano ogranicznik przepięć Dehn BXT ML2 BD S, aby zapobiec podobnym awariom w przyszłości. Naprawa anteny przez fachowca zajęła zaledwie kilka godzin, a mieszkańcy mogli ponownie korzystać z pełnej oferty kanałów Polsat Box oraz Canal+. Tego typu interwencje pokazują, jak ważne jest regularne serwisowanie instalacji oraz stosowanie wysokiej jakości komponentów, które są odporne na zmienne warunki atmosferyczne.

W Wołominie monterzy realizowali projekt rozbudowy istniejącej instalacji, dodając możliwość odbioru z trzech satelitów: Hotbird 13E, Astra 19.2E oraz Astra 23.5E, na którym nadawane są kanały z Europy Wschodniej. Zastosowano multifeed, czyli konstrukcję umożliwiającą montaż trzech konwerterów na jednej czaszy o średnicy 120 cm. Instalacja wymagała bardzo precyzyjnego ustawienia każdego LNB, gdyż minimalne przesunięcie mogło skutkować utratą sygnału z wybranego satelity. Po zakończeniu prac, instalatorzy przeprowadzili testy z użyciem miernika Johansson 8202 HD, potwierdzając prawidłowe poziomy sygnału dla wszystkich trzech pozycji orbitalnych. Mieszkańcy otrzymali szczegółową instrukcję obsługi przełącznika DiSEqC w swoich dekoderach, co umożliwiło im swobodne przełączanie się między pasmami satelitarnymi w zależności od preferencji programowych.

Serwis i konserwacja instalacji antenowej

Nawet najlepiej zaprojektowana instalacja wymaga okresowej konserwacji, aby zapewnić trwałość i niezawodność działania przez wiele lat. Zaleca się, aby co najmniej raz w roku przeprowadzać przegląd techniczny całego systemu, obejmujący sprawdzenie stanu anten, konwerterów, kabli oraz urządzeń aktywnych, takich jak wzmacniacze i rozdzielacze. Instalatorzy anten zwracają szczególną uwagę na stan złączy F, które z czasem mogą ulegać korozji, zwłaszcza w instalacjach narażonych na bezpośrednie działanie warunków atmosferycznych. Również warto kontrolować stan mechaniczny masztów oraz uchwytów montażowych, gdyż silne wiatry mogą powodować rozchwianie konstrukcji, co w efekcie prowadzi do rozbieżności w ustawieniu czaszy i pogorszenia jakości odbioru. W przypadku wykrycia usterek, monterzy oferują pomoc techniczną polegającą na szybkiej naprawie lub wymianie uszkodzonych elementów, minimalizując czas przestoju dla mieszkańców.

Regularna konserwacja powinna obejmować również sprawdzenie parametrów sygnału za pomocą miernika satelitarnego, aby upewnić się, że wartości MER oraz poziom mocy sygnału mieszczą się w akceptowalnych granicach. W razie stwierdzenia spadku jakości sygnału, może być konieczna korekcja ustawienia anteny lub wymiana konwertera LNB, który z czasem traci swoją czułość. Dobrą praktyką jest również aktualizacja oprogramowania wzmacniaczy wielowyjściowych, które w nowszych wersjach firmware mogą oferować lepszą stabilność pracy oraz dodatkowe funkcje, takie jak automatyczna regulacja wzmocnienia w zależności od natężenia sygnału wejściowego. Instalatorzy współpracujący z zarządcami nieruchomości często proponują podpisanie umów serwisowych, które obejmują cykliczne przeglądy oraz interwencje w razie awarii, co daje mieszkańcom pewność, że w przypadku problemów fachowiec zjawi się na miejscu w możliwie najkrótszym czasie.

Dostęp do internetu jako uzupełnienie oferty telewizyjnej

Współczesne platformy telewizyjne coraz częściej oferują pakiety łączące tradycyjny odbiór satelitarny z dostępem do internetu. Canal+ w swojej ofercie posiada usługi internetowe oparte na technologii LTE, które umożliwiają korzystanie z internetu bez konieczności podłączania kabla światłowodowego. Dla mieszkańców budynków wielorodzinnych, gdzie nie zawsze jest dostępne szybkie łącze światłowodowe, taka opcja może stanowić interesującą alternatywę. Dekodery takie jak Ultrabox+ 4K wyposażone są w złącza LAN oraz Wi-Fi, co pozwala na pełne wykorzystanie funkcji VoD oraz aplikacji streamingowych bez dodatkowych urządzeń. Instalatorzy polecają lokalizację routera internetowego w pobliżu dekodera, aby zminimalizować zakłócenia sygnału Wi-Fi oraz zapewnić stabilne połączenie, szczególnie przy przesyłaniu treści w jakości 4K, które wymagają przepustowości rzędu 25 Mbps. W sytuacjach, gdy zakres sygnału Wi-Fi jest niewystarczający, można zastosować repeatery lub systemy Mesh, takie jak TP-Link Deco czy Asus ZenWiFi, które zwiększają zasięg sieci bezprzewodowej w całym mieszkaniu.

Podsumowanie najważniejszych zaleceń technicznych

Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie instalacji antenowej w budynku wielorodzinnym wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego zarówno znajomość przepisów prawnych, jak i umiejętność doboru odpowiedniego sprzętu oraz precyzyjnego montażu wszystkich elementów systemu. Zastosowanie wysokiej jakości komponentów, takich jak czasze satelitarne Corab, kable Triset-113 oraz konwertery Inverto Black Ultra, gwarantuje długoletnią eksploatację bez konieczności częstych napraw. Regularne przeglądy techniczne oraz współpraca z doświadczonymi monterami, którzy oferują pomoc techniczną, pozwalają na utrzymanie instalacji w optymalnym stanie, zapewniając mieszkańcom nieprzerwaną satysfakcję z odbioru ulubionych programów telewizyjnych. Niezależnie od tego, czy chodzi o prostą instalację z jedną anteną satelitarną na Hotbird 13E, czy rozbudowany system wielosatelitarny z odbiorem z kilku pozycji orbitalnych, kluczem do sukcesu jest staranne planowanie, stosowanie sprawdzonych rozwiązań technicznych oraz dbałość o każdy detal, od wyboru odpowiednich złączy po precyzyjne ustawienie kąta elewacji czaszy.